Położony na wzniesieniu zwanym Świętą Górą bardzo blisko wielkopolskiego Gostynia zespól klasztorny Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri (Filipinów) składa się z bazyliki klasztoru, kaplicy przy cudownym źródle oraz dawnego budynku szpitalnego. Zespół jest idealnym przykładem adaptacji sztuki baroku oraz stanowi jeden z najcenniejszych zabytków architektury sakralnej w Polsce.
Święta Góra to miejsce, gdzie sprawowano kult religijny już w czasach przedchrześcijańskich. Natomiast w okresie późnego średniowiecza odnotowano wiele przypadków uzyskiwania nadzwyczajnych łask przez modlących się wiernych przed wizerunkiem Matki Boskiej Bolesnej, co powodowało ciągły wzrost sławy tego miejsca.
Kluczowym momentem w historii Świętej Góry było założenie w 1668 roku pierwszej w kraju Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri.
W 1677 roku rozpoczęła się budowa Świątyni pod kierunkiem różnych architektów takich jak Giorgio, Andrea I i Andrea II Catenazzi czy Pompeo Ferrari. Budowę ośmiobocznej kopuły ukończono w 1731 roku, po czym ozdobiono ją polichromiami autorstwa Jerzego Wilhelma Neunhertza przedstawiającymi sceny z życia patrona zgromadzenia św. Filipa Neri. Następnie zaczęło powstawać barokowe wnętrze świątyni, a w 1756 roku kopułę pokryto miedzianą blachą. W latach 1723-1726 Ignacy Provisore i Jan Sigwitz wykonali ołtarz główny, zdobiony rzeźbionymi postaciami świętych, na którego środku umieszczono malowany na desce obraz Matki Bożej Świętogórskiej, przedstawiający Madonnę z Dzieciątkiem i kwiatem róży w dłoni. Pod koniec XVIII wieku wykonano bogate umeblowanie zakrystii oraz umieszczono nowe, barokowe organy.
W latach 1732-1748, pod koniec budowy kościoła, wybudowano na podstawie projektu Pompea Ferrariego nowe monumentalne późnobarokowe założenia klasztorne, połączone bezpośrednio z kościołem. Budynek klasztorny wzniesiony został na planie czworoboku z wirydarzem pośrodku. W osi fasady umieszczono wieżę z barokowym hełmem zwieńczonym okiem opatrzności. W drugiej połowie XVIII wieku wybudowano późnobarokowy budynek szpitala i niewielką kaplicę przy cudownym źródle.
W 1876 roku rząd pruski zarządził kasację kongregacji filipinów, którzy powrócili na Święta Górę dopiero w roku 1919. W 1928 roku sanktuarium świętogórskie było świadkiem ważnego wydarzenia religijnego, a mianowicie koronacji cudownego obrazu Matki Bożej Świętogórskiej koronami papieskimi, której w imieniu papieża Piusa XI dokonał ksiądz kardynał August Hlond. Natomiast w 1971 roku papież Paweł VII podniósł kościół świętogórski do rangi bazyliki mniejszej.
Zespół klasztorny w Gostyniu-Głogówku zachował po dziś dzień walor autentyzmu we wszystkich jego istotnych elementach. Jego
pierwotna substancja i kompozycja przestrzenna, z powodu braku poważniejszych zniszczeń i dobrej opiece, nie uległy zasadniczym zmianom, a najważniejsze obiekty zespołu (kościół oraz klasztor) pozostają w bardzo dobrym stanie zachowania.
Z punktu widzenia wartości artystycznej, architektonicznej i przestrzennej zespół świętogórski stanowi czołowy przykład sakralnej architektury barokowej w Polsce. Mimo zaangażowania w pracę nad zespołem różnych osób oraz długiego czasu powstawania budowli, dzięki organicznemu uzupełnieniu poszczególnych części udało się osiągnąć jednolitość stylu i spójność wyrazu artystycznego całego zespołu klasztornego. Jego szczególna wartość to fakt, że bazylika jest dziełem słynnego włoskiego architekta epoki baroku Baldassare Longheny oraz jest ona repliką jego najznamienitszej realizacji-weneckiego kościoła Santa Maria della Salute.
Od wieków, nieprzerwanie funkcjonuje kult Świętej Góry, a cześć oddawana wizerunkowi Matki Bożej Świętogórskiej czyni z niej popularny cel pielgrzymkowy i jest zarazem najważniejszym sanktuarium maryjnym w Wielkopolsce.
Galeria zdjęć dostępna na https://pph.info.pl/portfolio/gostyn-glogowko-zespol-klasztorny-kongregacji-oratorium-sw-filipa-neri/
