Kopiec Kościuszki zlokalizowany jest na szczycie Sikornika zwanego dziś Wzgórzem bł. Bronisławy i położonego w krakowskiej dzielnicy Zwierzyniec. Kopiec tworzy romantyczną kompozycję krajobrazową, a z jego szczytu możemy podziwiać piękną panoramę na stary Kraków, Wawel Zielone Błonia, Jurę Krakowsko-Częstochowską, a nawet odległe o 100 km Tatry.
Tadeusz Kościuszko, generał wojsk polskich, obrońca Konstytucji 3 Maja z 1792 roku, organizator powstania narodowego, pełen charyzmy przywódca i wielki żołnierz walczący o niepodległość Stanów Zjednoczonych Ameryki jest jednym z najbardziej znanych bohaterów historycznych nie tylko w Polsce, ale na całym świecie. Jako jeden z pierwszych został odznaczony Orderem Virtuti Militari za wybitne zasługi bojowe. Dla Polaków stał się symbolem walki o niepodległość Kraju, wzór patrioty, niezłomnego żołnierza, polityka i rewolucjonisty.
Zmarł w 1817 roku w Szwajcarii, ale jego ciało zostało sprowadzone do Krakowa i pochowane w krypcie św. Leonarda na Wawelu. Jego pogrzeb, który stał się prawdziwą manifestacją patriotyczną mieszkańców Krakowa dał impuls do podjęcia przez Senat Rządzący Wolnego Miasta Krakowa uchwały o budowie pomnika Tadeusza Kościuszki. Miało to miejsce 24 listopada 1820 roku. Wybrana została trudna do zniszczenia forma pomnika w postaci mogiły na wzór istniejących wówczas kopców Krakusa i Wandy. Forma ta gwarantowała jego przetrwanie w czasach, gdy niepewne były losy polskich pamiątek narodowych. W uchwale senatu zapisano: „Pomnik ten jest narodową własnością, bo każdą bryłę ziemi na tę mogiłę dłoń Polska zaniosła. Sprawiedliwą tedy jest, aby skład tylu uczuć i znoju obywatelskiego, pod strażą obywatelską zostawał”. Wtedy też został powołany Komitet Zarządzający Budową Kopca, który w następnych latach sprawował nad nim opiekę i który nieprzerwanie działa do dziś pod nazwą Komitet Kopca Kościuszki.
W trakcie trwającej trzy lata budowy znaczną część prac wykonali ochotnicy, a udział w sypaniu Kopca stał się patriotycznych obowiązkiem. Ten niezwykły ziemny monument bardzo szybko stał się symbolem polskości, ostatnim skrawkiem niepodległej Polski.
Kopiec to ziemna budowla w kształcie ściętego stożka, o wysokości 34 m, średnicy u podstawy około 80 m, a u wierzchołka około 8,5 m. Usypany jest z lokalnych ziem lessopodobnych o nieprzepuszczalnej strukturze. Jego jedynym elementem konstrukcyjnym jest pień sosny o długości około 20 m, który jest umieszczony w osi budowli. Dodatkowo symbolicznym budulcem Kopca jest ziemia przywieziona z pól bitewnych-spod Maciejowic, ofiarowana przez księżną Izabellę Czartoryską, spod Racławic, Dubienki, Szczekocina, a także z pól bitew pod Saratogą i Yorktown. Stoki Kopca porośnięte są trawą i oplecione przecinającymi się ślimakowymi ścieżkami o długości 1 km i szerokości 1 m. Na górze budowli znajduje się platforma widokowa otoczona tralkową balustradą, w środku której postawiono granitowy głaz z inskrypcją „Kościuszce”.
Obiekty wybudowane w połowie XIX wieku wokół kopca stały się jego integralnym elementem wraz z pozostałością fortu cytadelowego i funkcjonują w świadomości społecznej jako jeden obiekt tworzący zabytkowy zespół.
Kopiec Tadeusza Kościuszki odegrał niezwykle ważną rolę w historii jako symbol patriotyzmu i dążeń niepodległościowych i stał się miejscem pielgrzymek i manifestacji Polaków w dobie zaborów. Jest również wybitnym dziełem inżynierii oraz stanowi złożone i wielowątkowe świadectwo historii Polski w XIX stuleciu.
